Bạn đã bao giờ nghe về khái niệm “móng đơn” chưa? Được biết đến với tên gọi này, móng đơn đóng một vai trò quan trọng trong ngành xây dựng. Vậy nó là gì và có những công dụng gì? Cách xây dựng móng đơn ra sao? Chúng ta sẽ giải đáp tất cả các câu hỏi này ngay sau đây.
Trong ngữ cảnh xây dựng, việc lựa chọn loại móng phù hợp là một quyết định vô cùng quan trọng. Liệu công trình mà bạn đang lên kế hoạch xây dựng có phù hợp để sử dụng móng đơn hay không? Hãy cùng DHB Design tìm hiểu để có câu trả lời chi tiết và chính xác nhất.
Móng Đơn: Khái Niệm và Đặc Điểm Quan Trọng
Ngày nay, trong lĩnh vực xây dựng, có đủ loại móng với các đặc điểm và cấu trúc riêng biệt, phù hợp với từng loại cơ đất và công trình cụ thể. Một trong những loại móng phổ biến mà chắc chắn bạn đã từng nghe đến chính là móng đơn.
Móng đơn thường được xây dựng trên nền đất có độ cứng và ổn định tương đối cao. Nó có kích thước nhỏ, với đáy có thể có hình tròn, hình vuông hoặc hình chữ nhật. Loại móng này thường dễ thi công và tiết kiệm chi phí xây dựng, do đó thường được sử dụng cho các công trình nhỏ, có tải trọng nhẹ như nhà từ 1-4 tầng, nhà dân cư và nhà kho.
Móng đơn là gì?
Móng đơn là một loại móng được thiết kế để chịu lực từ một cột lớn hoặc một nhóm các cột đứng gần nhau. Loại móng này thường được sử dụng để gia cố hoặc xây dựng các công trình có tải trọng tương đối nhẹ, như nhà kho, nhà dân cấp từ 1 đến 4 tầng.
Các loại móng đơn
Móng đơn có thể chia thành ba loại chính: móng mềm, móng cứng hoặc móng kết hợp, và móng đứng độc lập. Tùy thuộc vào yêu cầu của công trình, chúng ta có thể lựa chọn hình dạng của móng, như hình vuông, hình tròn hoặc hình chữ nhật.
Đặc điểm của móng đơn
Móng đơn thường được xây dựng trên nền đất có độ ổn định và độ cứng tương đối cao. Điều này giúp dễ dàng thực hiện công việc xây dựng và có chi phí thấp hơn so với một số loại móng khác. Đối với các vị trí có nền đất yếu, móng đơn là một sự lựa chọn phù hợp để gia cố nền đất.
Cấu tạo của móng đơn
Móng đơn bao gồm một trụ dài được làm từ thép và bê tông. Trong trường hợp nền đất có đặc tính đặc biệt như đất thịt, bùn lầy hoặc đất yếu, phần đáy của móng thường được đặt trên một lớp đất đã được trộn với đá, với độ sâu ít nhất là 1 mét để đảm bảo tính ổn định.
Hiện nay, trong các công trình sử dụng móng đơn, người ta thường gia cố bằng cách sử dụng dầm móng (dầm móng có trọng lượng thay đổi tùy theo vị trí và các thiết bị hỗ trợ như xe nâng, máy cẩu, v.v.) và đặt chúng theo hàng hoặc gắn chéo nhau, nhằm tạo ra sự ổn định và ngăn móng bị lún ở giữa các cột móng.
Quá trình Thi Công Xây Dựng Móng Đơn
Dưới đây là các bước cơ bản trong quá trình xây dựng móng đơn, mời bạn tham khảo:
Bước 1: Đóng Cọc và Đào Hố Móng
Xác định vị trí đóng cọc và kích thước dựa trên bản thiết kế để đảm bảo độ chính xác.
Trong trường hợp nền đất yếu, có thể sử dụng cọc tre hoặc cọc cừ tràm. Số lượng và đường kính của cọc cừ tràm sẽ thay đổi tùy theo diện tích và tính chất của nền đất.
Sử dụng máy cuốc để đóng cọc vào độ sâu đã xác định trước đó.
Đào hố móng: đo lường độ sâu và diện tích hố đảm bảo đủ rộng để đảm bảo kích thước chuẩn.
Duy trì sự khô ráo của hố móng trong suốt quá trình thi công bằng cách bơm nước ra nếu cần.
Sau khi hố đã được đào xong, sử dụng đất cứng hoặc đá 1×2 và 3×4 để gia cố, kết hợp với máy đầm để tạo độ cứng cho nền đất.
Bước 2: Đổ Bê Tông
Làm phẳng mặt đáy hố móng và đặt một lớp bê tông để lót móng. Lớp này tiếp xúc với đất để ngăn nước xâm nhập và tạo bề mặt phẳng cho đà giằng và đáy móng.
Bước 3: Chuẩn Bị Cốt Thép
Sử dụng thép chính hãng đảm bảo chất lượng và độ cứng. Tiến hành cắt và uốn cốt theo bản vẽ kỹ thuật. Sử dụng túi nilon để bảo vệ các đầu cốt thép.
Bước 4: Đổ Bê Tông Cho Móng
Trộn đá, cát, xi măng và nước theo tỷ lệ và quy trình tiêu chuẩn. Đổ bê tông ở các vị trí xa trước và gần sau để đảm bảo kết nối vững chắc cho công trình.
Đảm bảo bề mặt khô ráo trước khi đổ bê tông, và ưu tiên đổ trong ngày nắng ráo.
Như vậy, bạn đã hoàn thành các bước để xây dựng móng đơn cho công trình. Chúc bạn thành công trong quá trình thi công.
Cấu Trúc Của Móng Đơn
Cấu trúc của móng đơn khá đơn giản. Trong trường hợp móng được làm bằng gạch, nó sẽ bao gồm các lớp gạch xếp chồng lên nhau. Riêng đối với móng đơn được làm bằng bê tông cốt thép, nó bao gồm bốn phần chính sau:
Lớp bê tông lót móng: Có độ dày từ 100mm trở lên và thường được làm từ bê tông đá 4×6 hoặc bê tông gạch vữa và xi măng mác 50÷10. Lớp này có nhiệm vụ làm cho bề mặt móng trở nên sạch và phẳng, đồng thời ngăn nước xi măng thấm vào đất và tạo nền phẳng cho quá trình đà giằng và đổ bê tông tiếp theo.
Phần móng (bản móng): Đáy của móng thường có hình chữ nhật, được thiết kế với độ dốc vừa phải và kích thước phù hợp với loại công trình cụ thể.
Cổ móng: Phần này thường lớn hơn phần cột ở đỉnh của móng khoảng 2,5cm ở cả hai bên, giúp tăng khối lượng bê tông bảo vệ cốt thép bên trong cổ móng. Cổ móng chịu trách nhiệm truyền lực và tải trọng từ cột xuống móng.
Giằng móng (đà kiềng): Đà kiềng là các đoạn giằng cột chính trong kiến trúc của công trình, kết nối các cột lại với nhau. Chúng có nhiệm vụ đỡ tường và giảm độ nhún lệch giữa các móng trong công trình. Đối với móng đơn, độ cao của đà kiềng thường thấp hơn mặt nền hoàn thiện từ 7-10cm, nhằm đảm bảo rằng nước không thấm vào bê tông và ảnh hưởng đến chất lượng của công trình.
Phân Loại Móng Đơn
Có nhiều cách để phân loại móng đơn, dưới đây là ba cách phân loại phổ biến:
Dựa vào Tải Trọng
Móng chịu tải trọng đúng tâm.
Móng chịu tải trọng lệch tâm.
Móng cho các công trình cao như tháp nước, bể chứa, ống khói.
Móng chịu lực ngang lớn như tường chắn, đập nước.
Móng chịu tải trọng thẳng đứng với moment nhỏ.
Dựa vào Độ Cứng
Móng mềm (có khả năng biến dạng lớn).
Móng tuyệt đối cứng (khả năng biến dạng rất nhỏ).
Móng cứng hữu hạn.
Dựa vào Cách Chế Tạo
Móng toàn khối (được đổ tại chỗ).
Móng lắp ghép (được tạo thành từ nhiều khối chế tạo sẵn và ghép lại với nhau).
Có nhiều cách để phân loại móng đơn, dựa trên các đặc điểm khác nhau. Dưới đây là 3 cách phân loại chính:
Dựa Vào Đặc Điểm Tải Trọng:
Theo cách này, móng đơn được chia thành các loại sau:
Móng Chịu Tải Trọng Đúng Tâm: Đây là móng được thiết kế để chịu tải trọng tác động chính xác vào trung tâm của móng, không tạo ra mô-men xoắn.
Móng Chịu Tải Trọng Lệch Tâm: Loại móng này chịu tải trọng không đúng tâm, tạo ra mô-men xoắn trên móng.
Móng Các Công Trình Cao: Được sử dụng cho các công trình có chiều cao lớn như tháp nước, bể chứa, ống khói và các công trình tương tự.
Móng Chịu Lực Ngang Lớn: Móng này chịu tải trọng tác động ngang lớn, ví dụ như tường chắn hoặc đập nước.
Móng Chịu Tải Trọng Thẳng Đứng, Moment Nhỏ: Loại này chịu tải trọng thẳng đứng và có mô-men xoắn nhỏ.
Dựa Vào Độ Cứng Của Móng Đơn:
Móng Tuyệt Đối Cứng: Đây là loại móng có độ cứng rất lớn và độ biến dạng rất thấp. Có thể xem như độ cứng của nó là vô cùng và độ biến dạng gần như bằng 0. Các ví dụ bao gồm móng gạch, đá và bê tông.
Móng Mềm: Loại móng này có khả năng biến dạng cùng với đất nền và có độ biến dạng lớn. Ví dụ là móng bê tông cốt thép có tỷ lệ chiều dài/ngắn > 8.
Móng Cứng Hữu Hạn: Móng này có độ cứng hữu hạn và không biến dạng nhiều. Ví dụ là móng bê tông cốt thép có tỷ lệ chiều dài/cạnh ngắn ≤ 8.
Dựa Vào Cách Chế Tạo:
Móng Toàn Khối: Loại móng này được tạo thành bằng các vật liệu khác nhau và được chế tạo tại vị trí xây dựng, thường được gọi là “móng đổ tại chỗ.”
Móng Lắp Ghép: Móng này được tạo ra bằng cách lắp ghép các khối được chế tạo sẵn lại với nhau trong quá trình thi công móng cho công trình.
Ưu và Nhược Điểm của Móng Đơn
Ưu Điểm:
Cấu Trúc Đơn Giản và Dễ Dàng Thi Công: Móng đơn có cấu trúc đơn giản, điều này làm cho việc thi công trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn so với các loại móng phức tạp hơn.
Tiết Kiệm Chi Phí và Thời Gian Xây Dựng: Móng đơn thường đòi hỏi ít nguồn lực và thời gian hơn so với các loại móng khác, giúp tiết kiệm chi phí xây dựng và hoàn thành công trình nhanh hơn.
Phù Hợp Với Các Công Trình Thấp Tầng Có Quy Mô Nhỏ: Móng đơn thường được sử dụng cho các công trình như nhà ở riêng lẻ hoặc công trình có quy mô nhỏ như nhà 1-4 tầng, nhà dân sinh và nhà kho.
Nhược Điểm:
Khả Năng Chịu Lực Hạn Chế: Móng đơn có khả năng chịu lực hạn chế, do đó không phù hợp cho các công trình lớn có tải trọng cao.
Không Thi Công Được Ở Vùng Đất Yếu: Móng đơn yêu cầu nền đất có độ cứng và ổn định tương đối cao, không phù hợp cho các vùng đất yếu.
Có Thể Gây Ra Tình Trạng Lún Nứt Công Trình Khi Cố Gắng Thi Công Trong Điều Kiện Không Phù Hợp: Sử dụng móng đơn trong điều kiện nền đất không phù hợp có thể gây ra các vấn đề như lún nứt công trình.
Khi Nào Nên Sử Dụng Móng Đơn?
Móng đơn thường được sử dụng trong các trường hợp sau đây:
Các công trình nhà ở thấp tầng.
Các công trình có tải trọng nhẹ.
Các công trình xây dựng trên nền đất tốt và ổn định.
Khi có các yếu tố như kênh nước hoặc hệ thống thoát nước sâu gần công trình đang xây dựng.
Trước khi sử dụng móng đơn, cần thực hiện khảo sát kỹ hiện trạng đất để đảm bảo tính khả thi và an toàn của công trình.
